Wat is een vitamine B12 tekort?

In de media verschijnen regelmatig verhalen over gezondheidsproblemen, die in verband worden gebracht met een vitamine B12 tekort. Bloedarmoede, maar ook vermoeidheid, ademhalingsproblemen en gewrichtsklachten komen voor. Het is bekend dat op de lange termijn mogelijk ook aantasting van het zenuwstelsel of het geheugen kan ontstaan. Hoe herken je een vitamine B12-tekort en wat kun je eraan doen?

Hoe herken je een vitamine B12 tekort?

Vitamine B12 – ook wel cobalamine genoemd – speelt een essentiële rol in je lichaam. Als er onvoldoende vitamine B12 in je lichaam aanwezig is, kunnen op den duur diverse systemen minder goed gaan werken, zoals het zenuwstelsel, immuunsysteem en de aanmaak van rode bloedcellen. Bij ouderen lijkt het een rol te spelen bij het geheugen. De volgende symptomen kunnen duiden op een mogelijk vitamine B12 tekort:

• Er bleek uitzien
• Vermoeidheid of een slap gevoel
• Licht in het hoofd en duizeligheid
• Verminderde eetlust

Daarnaast krijgen sommige mensen ook last van een pijnlijke of branderige tong, gewichtsverlies of diarree. Bij een ernstig tekort kunnen er ook neurologische symptomen ontstaan zoals tintelingen in handen en voeten, verminderde coördinatie, minder goede concentratie of een verminderde gemoedstoestand.

Hoe kan een vitamine B12 tekort ontstaan?

Als het proces in het maag- darmstelsel ergens niet goed functioneert kan op termijn de voorraad vitamine B12 in je lichaam opraken en kunnen klachten ontstaan. Het kan jaren duren voordat de voorraad in je lichaam (sluipend) opraakt. Waardoor kan de vitamine B12 opname verminderen en een mogelijk vitamine B12- tekort ontstaan?

• Als je een vegetarisch of veganistisch dieet volgt
• Door vermindering of verandering van de maagzuurproductie, bijvoorbeeld door gebruik van medicijnen die maagzuur remmen of binden, zoals maagzuurremmers
• Naarmate je ouder wordt, door afname van de productie van maagzuur
• Door gebruik van bepaalde medicijnen, zoals metformine voor diabetici
• Door een maagverkleining, ofwel een gastric bypass
• Door niet goed (meer) functionerende werking van de darmen als gevolg van (chronische) maag- en/of darminfecties of daaraan gerelateerde aandoeningen
• Door een niet goed functionerende of verwijderde laatste deel van de dunne darm

Verhoogde kans op vitamine B12-tekort

Naar schatting heeft 4% van de vrouwen tussen 40 en 59 jaar een vitamine B12-tekort en ook ouderen hebben een verhoogd risico. Maar het kan ook bij jonge mensen voorkomen. De B12 kliniek meldt: ‘uit eigen onderzoek schatten wij dat ongeveer 5 tot 7% van de Nederlandse bevolking last heeft, of kan hebben, van symptomatisch B12 tekort zonder dat duidelijk is wat er hand is’.¹

Hoe kun je een vitamine B12-tekort oplossen?

Mocht je last hebben van bepaalde symptomen die hierboven staan beschreven, dan is het advies om een afspraak te maken bij de huisarts. Omdat slechts 3 procent van je totale vitamine B12 in je bloed voorkomt, zegt een bloedtest niet alles en wordt ook gekeken naar je symptomen. Indien de bloedtest geen afwijkingen laat zien, dan kan een methylmalonzuur test meer duidelijk maken. Dit zuur is meestal verhoogd bij een B12 tekort. Om een tekort op te heffen kan vitamine B12 worden geslikt of geïnjecteerd.

Als de productie van de intrinsieke factor door de maag weinig tot niet plaatsvindt, wordt vitamine B12 vaak direct in het bloed gebracht door een injectie. Het kan zijn dat injecties levenslang moeten worden gebruikt. Als er wel voldoende intrinsieke factor door het maagslijmvlies wordt aangemaakt, dan kan extra inname van vitamine B12 met pilletje, al dan niet een hoge dosering, afdoende zijn. Soms kan na injecties worden overgaan op voedingssupplementen met extra vitamine B12 om de hoeveelheid in het bloed stabiel te houden.

Dosering vitamine B12

De ADH – ofwel de aanbevolen dagdosering voor vitamine B12 – is 2,8 microgram voor volwassenen. Bij zwangerschap kan extra vitamine B12 nodig zijn, omdat vitamine B12 de werking van foliumzuur (vitamine B11) ondersteunt, wat weer van belang is voor de aanleg van het zenuwstelsel van de ongeboren baby. Er zijn geen ongewenste effecten bij hoge doseringen bekend. Mocht een vitamine B12 tekort zijn vastgesteld, dan kan je arts je het beste informeren over welke behandeling het meest geschikt is voor jou en welke hoeveelheid je moet nemen. Dan is het raadzaam om regelmatig het vitamine B12 gehalte in het bloed te laten controleren.

Meer informatie over een vitamine B12 tekort

Persoonlijke verhalen en informatie over een vitamine B12-tekort vind je bij de Stichting Vitamine B12-tekort. In 2017 is de B12 kliniek – een medisch-specialistisch kennisinstituut en behandelcentrum-geopend.

Bronnen: Voedingscentrum, Maag Lever Darm Stichting, Stichting B12 tekort, ¹B12 kliniek