Bètacaroteen
Bètacaroteen is een vetoplosbare stof. Het wordt ook wel provitamine A genoemd, omdat je lichaam het ingrediënt kan omzetten in vitamine A. Vitamine A is van belang voor de weerstand, het gezichtsvermogen en groei. Ook ondersteunt vitamine A de gezondheid van botten, tanden, huid en haar. Bètacaroteen behoort tot de plantaardige carotenoïden. Dit zijn stoffen die van nature voorkomen in groenten en fruit, maar ook gekleurde algen kunnen carotenoïden bevatten. Bètacaroteen heeft een oranje kleur en komt onder andere voor in wortel. Carotenoïden hebben bovendien een antioxidante werking. Antioxidanten zijn stoffen die het lichaam kunnen beschermen tegen schadelijke moleculen, genaamd vrije radicalen. Deze stoffen kunnen bij grote hoeveelheden cellen en weefsels beschadigen. Bètacaroteen wordt ook als kleurstof gebruikt in voedingsmiddelen.
Wat doet Bètacaroteen voor je gezondheid?
Er wordt veel onderzoek gedaan naar de gezondheidseffecten van bètacaroteen in voeding en supplementen. Er zijn aanwijzingen dat bètacaroteen de volgende gezondheidseffecten heeft in het lichaam:
- Antioxidant werking ter bescherming van gezonde cellen en weefsels
- Wanneer we veel van ons lichaam vragen, zoals bij sport, stress of zwaar lichamelijk werk kun je baat hebben bij extra antioxidanten uit groente, fruit of supplementen
- Bètacaroteen kan de huid beschermen tegen Uv-straling en zonlicht
Meer wetenschappelijk onderzoek is nodig om deze effecten te bewijzen.
Bètacaroteen in voeding
Bètacaroteen geeft de kenmerkende oranjekleur aan groenten en fruit als worteltjes, mango’s en mandarijnen. Een rauwe wortel bevat bijvoorbeeld 6,2 milligram bètacaroteen per 100 gram.
Bètacaroteen in voedingssupplementen
Bètacaroteen komt als voedingssupplement voor in de vorm van capsules. Het wordt vaak toegevoegd aan antioxidantenpreparaten of multivitamines. Er zijn ook supplementen verkrijgbaar met alleen bètacaroteen. Op supplementen wordt aangegeven hoeveel vitamine A wordt geleverd door bètacaroteen. De hoeveelheid vitamine A wordt weergegeven in retinol equivalenten (RE).
Waar moet ik op letten bij gebruik van Bètacaroteen?
Tekort bètacaroteen
Er zijn geen effecten bekend van een tekort aan bètacaroteen. Bètacaroteen kan door het lichaam worden omgezet in vitamine A, al wordt niet alle bètacaroteen volledig omgezet in vitamine A. Je moet dus meer bètacaroteen binnenkrijgen om voldoende vitamine A aan te maken. Als je minder bètacaroteen binnenkrijgt, kan je er minder vitamine A uit aanmaken. Als je vervolgens ook te weinig vitamine A uit je voeding binnenkrijgt, kan een vitamine A-tekort ontstaan.
Veilige inname
Bij hoge innames van antioxidanten kunnen ongewenste effecten optreden die het tegenovergestelde zijn van een normale antioxidantwerking. Dit heet een pro-oxidant effect. Dit geldt ook voor bètacaroteen. De veilige inname van bètacaroteen uit voeding en voedingssupplementen is 15 milligram per dag. Bij rokers is er mogelijk een verhoogd risico op longkanker, bij een inname van meer dan 15 milligram bètacaroteen.
Hoeveel Bètacaroteen per dag?
Er zijn geen specifieke aanbevelingen voor de inname van bètacaroteen.
Veelgestelde vragen
Is bètacaroteen of vitamine A schadelijk?
Bètacaroteen en vitamine A zijn veilig in de geadviseerde maximale doseringen. Zwangere vrouwen moeten wel voorzichtig zijn met voedingsmiddelen die rijk zijn aan vitamine A. Meer dan 3.000 microgram RE per dag kan schadelijk zijn voor het kindje, omdat het de kans vergroot op aangeboren afwijkingen. Voor voedingssupplementen met vitamine A geldt daarom een wettelijk maximum van 1.200 microgram RE per dagdosering.
Bètacaroteen kan worden omgezet in vitamine A. De omzetting verschilt per persoon, maar een inname van 12 microgram bètacaroteen is ongeveer gelijk aan 1 microgram RE. Het lichaam zet bovendien niet meer bètacaroteen om in vitamine A dan het nodig heeft. De inname van bètacaroteen leidt daarom niet tot een te hoog vitamine A-niveau. Voor bètacaroteen geldt een veilige maximale dagdosering van 15 milligram.
Lees hier meer over veilig gebruik van vitamine A.